संस्था |
संस्थापक |
स्थापना वर्ष |
एशियाटिक सोसाइटी |
विलियम जोंस |
1784 ई. |
आत्मीय सभा |
राजा राममोहन राय |
1815 ई. |
वेदांत कॉलेज |
राजा राममोहन राय |
1825 ई. |
ब्रह्म समाज |
राजा राममोहन राय |
1828 ई. |
तत्वबोधिनी सभा |
देवेंद्रनाथ ठाकुर |
1839 ई. |
इंडियन एसोसिएशन |
दादाभाई नरोजी |
1866 ई. |
पूना सार्वजनिक सभा |
एम. जी. रानाडे |
1867 ई. |
प्रार्थना समाज |
एम. जी. रानाडे, आत्माराम पांडुरंग |
1867 ई. |
अलीगढ़ मुहम्मदान एंग्लो ओरिएंटल कॉलेज |
सर सैयद अहमद खां |
1875 ई. |
इंडियन लीग |
शिशिर कुमार घोष |
1875 ई. |
यूनाइटेड इंडियन कमेटी |
व्योमेश चंद्र बनर्जी |
1883 ई. |
भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस |
ए ओ ह्यूम |
1885 ई. |
बॉम्बे प्रेसीडेंसी एसोसिएशन |
फिरोजशाह मेहता, तैलंग तथा तैयबजी |
1885 ई. |
बेलूर मठ |
स्वामी विवेकानंद |
1887 ई. |
रामकृष्ण मिशन |
स्वामी विवेकानंद |
1897 ई. |
सर्वेंट्स ऑफ इंडिया सोसाइटी |
गोपाल कृष्ण गोखले |
1905 ई. |
मुस्लिम लीग |
आगा खां एवं सलीमुल्ला खान |
1906 ई. |
अनुशीलन समिति |
बरिंद्र घोष, भूपेंद्र दत्त |
1907 ई. |
विश्व भारती |
रविंद्र नाथ टैगोर |
1912 ई. |
गदर पार्टी |
लाला हरदयाल, काशीराम |
1913 ई. |
हिंदू महासभा |
मदन मोहन मालवीय, लाला लाजपत राय एवं केलकर |
1915 ई. |
होम रूल लीग |
तिलक एवं एनी बेसेंट |
1916 ई. |
खिलाफत आंदोलन |
अली बंधु |
1919 ई. |
स्वराज पार्टी |
चितरंजन दास एवं मोतीलाल नेहरू |
1923 ई. |
बहिष्कृत हितकारिणी सभा |
भीमराव अंबेडकर |
1924 ई. |
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ |
डॉ हेडगेवार एवं बी. एस. मुंजे |
1925 ई. |
हिंदुस्तान सोशलिस्ट रिपब्लिकन आर्मी |
भगत सिंह एवं चंद्रशेखर आजाद |
1928 ई. |
फॉरवर्ड ब्लॉक |
सुभाष चंद्र बोस |
1939 ई. |
आजाद हिंद फौज |
रासबिहारी बोस |
1942 ई. |
आजाद हिंद सरकार |
सुभाष चंद्र बोस |
1943 ई |