आधुनिक भारत एवं स्वतंत्रता आंदोलन के समय गठित संगठन तथा संस्थाएं

Abhishek Ranavat

आधुनिक भारत एवं स्वतंत्रता आंदोलन के समय गठित महत्वपूर्ण राजनीतिक एवं सामाजिक संगठन तथा संस्थाएं

संस्था संस्थापक स्थापना वर्ष
एशियाटिक सोसाइटी विलियम जोंस 1784 ई.
आत्मीय सभा राजा राममोहन राय 1815 ई.
वेदांत कॉलेज राजा राममोहन राय 1825 ई.
ब्रह्म समाज राजा राममोहन राय 1828 ई.
तत्वबोधिनी सभा देवेंद्रनाथ ठाकुर 1839 ई.
इंडियन एसोसिएशन दादाभाई नरोजी 1866 ई.
पूना सार्वजनिक सभा एम. जी. रानाडे 1867 ई.
प्रार्थना समाज एम. जी. रानाडे, आत्माराम पांडुरंग 1867 ई.
अलीगढ़ मुहम्मदान एंग्लो ओरिएंटल कॉलेज सर सैयद अहमद खां 1875 ई.
इंडियन लीग शिशिर कुमार घोष 1875 ई.
यूनाइटेड इंडियन कमेटी व्योमेश चंद्र बनर्जी 1883 ई.
भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस ए ओ ह्यूम 1885 ई.
बॉम्बे प्रेसीडेंसी एसोसिएशन फिरोजशाह मेहता, तैलंग तथा तैयबजी 1885 ई.
बेलूर मठ स्वामी विवेकानंद 1887 ई.
रामकृष्ण मिशन स्वामी विवेकानंद 1897 ई.
सर्वेंट्स ऑफ इंडिया सोसाइटी गोपाल कृष्ण गोखले 1905 ई.
मुस्लिम लीग आगा खां एवं सलीमुल्ला खान 1906 ई.
अनुशीलन समिति बरिंद्र घोष, भूपेंद्र दत्त 1907 ई.
विश्व भारती रविंद्र नाथ टैगोर 1912 ई.
गदर पार्टी लाला हरदयाल, काशीराम 1913 ई.
हिंदू महासभा मदन मोहन मालवीय, लाला लाजपत राय एवं केलकर 1915 ई.
होम रूल लीग तिलक एवं एनी बेसेंट 1916 ई.
खिलाफत आंदोलन अली बंधु 1919 ई.
स्वराज पार्टी चितरंजन दास एवं मोतीलाल नेहरू 1923 ई.
बहिष्कृत हितकारिणी सभा भीमराव अंबेडकर 1924 ई.
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ डॉ हेडगेवार एवं बी. एस. मुंजे 1925 ई.
हिंदुस्तान सोशलिस्ट रिपब्लिकन आर्मी भगत सिंह एवं चंद्रशेखर आजाद 1928 ई.
फॉरवर्ड ब्लॉक सुभाष चंद्र बोस 1939 ई.
आजाद हिंद फौज रासबिहारी बोस 1942 ई.
आजाद हिंद सरकार सुभाष चंद्र बोस 1943 ई